ТУВИНОЧКА
Ооң адын Тывада дыңнаваан кижи чок. Үжүк-бижикти чаа-ла танып, кожуп номчуй берген чаштардан эгелээш, улуг назылыгларга чедир номчукчулар ук чогаалчы-биле таныш. Ооң шүлүктерин, чечен чугааларын, очерктерин, өөредиглиг, чагыг-сүмелиг чүүлдерин солун-сеткүүлдерден, номнардан номчуп өзүп келдивис.
Ол «Сылдысчыгаш» чаш уруглар солунунуң болгаш «Улуг-Хем» сеткүүлүнүң үндезилекчилериниң бирээзи. Тыва чогаалга бүгү чуртталгазын өргээш, Тыва Республиканың алдарлыг ажылдакчызы, Тываның Улустуң чогаалчызы, Кызыл хоорайның Хүндүлүг хамаатызы, Тываның журналистер эвилелиниң шаңналының база чогаал талазы-биле Күрүне шаңналының хөй катап эдилекчизи.
Ол кымыл? Ол чоокта чаа 89 харлаан хүндүткелдиг өгбевис Кара-Күске Күнзекович Чооду-дур. Ооң дугайында бижиири меңээ чоргааранчыг-даа болза, сүрээденчиин база эскердим. Кара-Күске Күнзековичиниң амыдыралче тура-соруктуун, чуртталгага ынаан, ооң бо хүннерге чедир чайның изии, кыштың соогу дивес чадаг-тергезин мунупкан хоорай иштинде халдып чорууру бадыткап турар.
Чооду Кара-Күске 1936 чылдың май 5-те Тыва Арат Республиканың Тес-Хем кожууннуң төвү Самагалдай суурга төрүттүнген. Келир үениң улуг чогаалчызы кара чажында-ла ада-иезин чидиргеш, өскүс төлдүң аарышкылыг салым-чолун көрүп өскен. Авазы аарааш өске оранче чоруй барган, а ачазы нүгүл-хопка киргеш, репрессияга таваржырга, бичии Кара-Күске школа-даа, чурттаар оран-сава-даа чок арткан. Кышкы соок дүнелерде бүдүү школаже киргеш, аңаа дүн чарып ап, а чылыг үелерде школа кырында казапча адаанга дүн эрттирип ап чораан. Школаның директору Дупчуу Арапчынович өскүс төлдү кээргээш, шыдаар шаа-биле дузалашканын чогаалчы утпайн сактып чоруур. Өөнүң ишти Сииринмаа Саяновна-биле ажыл үезинде Буянныг улустуң ачызында келир үениң чогаалчызы 7-ги классты доозуп алган. …